Zaburzenia odżywiania to złożone problemy, które wpływają na zdrowie fizyczne, psychiczne i emocjonalne. Charakteryzują się one nienormalnymi wzorcami jedzenia, które wynikają z nieprawidłowego postrzegania własnego ciała oraz silnych emocji związanych z jedzeniem i masą ciała. Choć społeczeństwo często kojarzy zaburzenia odżywiania z problemami fizycznymi, takimi jak utrata masy ciała, ich prawdziwe korzenie leżą głębiej — w emocjach, relacjach i trudnościach psychicznych.
Zaburzenia odżywiania nie są kwestią wyboru czy „mody” — to poważne schorzenia, które mogą prowadzić do długoterminowych konsekwencji zdrowotnych, a nawet stanowić zagrożenie dla życia. W związku z tym niezbędne jest, aby osoby zmagające się z tymi problemami otrzymały wsparcie i leczenie na jak najwcześniejszym etapie.
Zaburzenia odżywiania to grupa złożonych problemów zdrowotnych, które związane są z nieprawidłowym podejściem do jedzenia, masy ciała i obrazu swojego ciała. To nie tylko fizyczne schorzenia, ale także poważne zaburzenia emocjonalne i psychiczne. Mogą dotyczyć osób w każdym wieku, zarówno kobiet, jak i mężczyzn, chociaż wciąż częściej dotykają młode kobiety.
Każde zaburzenie odżywiania ma swoje unikalne cechy, ale wszystkie prowadzą do negatywnych skutków zdrowotnych. Oto przegląd najczęstszych, jak i mniej znanych form zaburzeń odżywiania:
1. Anoreksja (Anorexia Nervosa)
Charakteryzuje się ekstremalnym ograniczaniem jedzenia, co prowadzi do znacznej utraty wagi i niedoborów żywieniowych. Osoby cierpiące na anoreksję mają zniekształcony obraz swojego ciała i mimo niedowagi wciąż postrzegają siebie jako osoby zbyt otyłe. Do objawów należą:
– Utrata masy ciała poniżej zdrowego poziomu.
– Skrajny lęk przed przybraniem na wadze.
– Problemy hormonalne, w tym zatrzymanie miesiączki u kobiet.
– Osłabienie, utrata energii i skłonność do omdleń.
2. Bulimia (Bulimia Nervosa)
Bulimia obejmuje epizody kompulsywnego objadania się dużymi ilościami jedzenia, po których następują próby „oczyszczenia” organizmu poprzez wymioty, nadmierny wysiłek fizyczny lub stosowanie środków przeczyszczających. Mimo że osoby z bulimią mogą mieć prawidłową wagę, ich zdrowie fizyczne jest poważnie zagrożone. Typowe objawy to:
– Napady niekontrolowanego jedzenia.
– Regularne prowokowanie wymiotów.
– Obsesyjne myślenie o jedzeniu i swojej wadze.
– Problemy z uzębieniem spowodowane częstymi wymiotami, odwodnienie, uszkodzenia przełyku.
3. Kompulsywne objadanie się (Binge Eating Disorder)
Jest to najczęstsze zaburzenie odżywiania, charakteryzujące się epizodami objadania się dużą ilością jedzenia w krótkim czasie, jednak bez prób „oczyszczenia” organizmu, jak to ma miejsce w bulimii. Osoby z kompulsywnym objadaniem się często cierpią na otyłość i związane z nią problemy zdrowotne, takie jak cukrzyca typu 2, choroby serca, nadciśnienie.
4. Ortoreksja (Orthorexia Nervosa)
To zaburzenie polega na obsesji na punkcie zdrowego jedzenia. Osoby z ortoreksją eliminują z diety całe grupy produktów, uważając je za „niezdrowe”, co prowadzi do poważnych niedoborów składników odżywczych. Choć zdrowe odżywianie jest ważne, w ortoreksji staje się ono obsesją, która ogranicza życie codzienne.
5. ARFID (Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder)
ARFID to zaburzenie odżywiania polegające na unikaniu lub ograniczaniu spożycia jedzenia, często z powodu braku zainteresowania jedzeniem, lęków przed spożywaniem określonych produktów (np. z powodu tekstury, smaku lub lęku przed zadławieniem). W odróżnieniu od anoreksji, osoby cierpiące na ARFID nie skupiają się na wadze czy obrazie swojego ciała. Objawy obejmują:
ARFID jest szczególnie powszechny wśród dzieci, choć może dotknąć osoby w każdym wieku. W przypadku dzieci może prowadzić do zahamowania wzrostu i rozwoju, a w przypadku dorosłych — do poważnych problemów zdrowotnych związanych z niedożywieniem.
6.Pica
To rzadkie zaburzenie, w którym osoby spożywają substancje niebędące jedzeniem, takie jak ziemia, glina, kreda czy włosy. Może to prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, w tym zatrucia, problemów trawiennych i infekcji.
7. Bigoreksja (Dysmorfofobia mięśniowa)
Bigoreksja to obsesja na punkcie uzyskania idealnej sylwetki poprzez budowanie masy mięśniowej. Dotyczy głównie mężczyzn, którzy nigdy nie są zadowoleni ze swojego ciała, nawet jeśli osiągają widoczne rezultaty. Często towarzyszy temu nadmierne spożywanie suplementów i sterydów, co może prowadzić do uszkodzenia organów wewnętrznych i innych problemów zdrowotnych.
8. Zespół nocnego jedzenia (Night Eating Syndrome)
Osoby z tym zaburzeniem jedzą duże ilości jedzenia w nocy, często po przebudzeniu się w środku nocy. Cierpią na zaburzenia snu, a ich spożycie kalorii skupia się głównie na porach wieczornych i nocnych, co może prowadzić do otyłości i innych problemów zdrowotnych.
9. Zespół przeżuwania (Rumination Syndrome)
Jest to zaburzenie polegające na świadomym cofnięciu jedzenia z żołądka do ust, a następnie ponownym przeżuwaniu i połykaniu. Może prowadzić do problemów trawiennych, niedożywienia oraz uczucia wstydu i winy.
Leczenie zaburzeń odżywiania jest wielowymiarowe i obejmuje wsparcie psychologiczne, dietetyczne oraz medyczne. Terapia zaburzeń odżywiania daje szansę na wyzdrowienie i poprawę jakości życia. Oto najważniejsze korzyści wynikające z leczenia:
Regularne spotkania z lekarzami i dietetykami pomagają ustabilizować masę ciała, poprawić wyniki zdrowotne oraz przywrócić równowagę w organizmie. Osoby z anoreksją mogą zacząć przybierać na wadze, a osoby z bulimią przestaną uszkadzać swój układ trawienny poprzez prowokowanie wymiotów.
Terapia indywidualna i grupowa pomaga w zrozumieniu emocji, które leżą u podstaw zaburzeń odżywiania. Osoby z zaburzeniami odżywiania często borykają się z niską samooceną, lękiem i problemami z kontrolowaniem emocji. 
Dzięki terapii można nauczyć się zdrowych sposobów radzenia sobie z trudnymi emocjami.
Zaburzenia odżywiania często prowadzą do izolacji społecznej i problemów w relacjach rodzinnych. Terapia pomaga w odbudowie tych relacji, ucząc pacjentów, jak komunikować swoje potrzeby i emocje oraz jak radzić sobie z presją społeczną.
Terapia pomaga osobom z zaburzeniami odżywiania lepiej zrozumieć mechanizmy, które wpływają na ich relacje z jedzeniem. Dzięki temu mogą oni stopniowo przejmować kontrolę nad swoimi nawykami żywieniowymi i poprawiać swoje zdrowie psychiczne.
Kluczem do wyzdrowienia jest wprowadzenie długoterminowych zmian w stylu życia. Dzięki terapii osoby z zaburzeniami odżywiania uczą się zdrowego podejścia do jedzenia i ciała, co przekłada się na lepsze samopoczucie fizyczne i psychiczne.
W Fundacji Żywieniowe ABC specjaliści z różnych dziedzin oferują kompleksową pomoc osobom zmagającym się z zaburzeniami odżywiania. Nasza oferta obejmuje indywidualne plany leczenia, terapię grupową, a także wsparcie dietetyczne. Dzięki naszemu podejściu możliwe jest odzyskanie równowagi zarówno w relacjach z jedzeniem, jak i w codziennym życiu.
– „Zaburzenia odżywiania. Jak skutecznie pomóc” – Barbara Hoeksema.
– „Życie na krawędzi: Anoreksja i bulimia” – Maria M. Fray.
– „Orthorexia: When Healthy Eating Goes Bad” – Steven Bratman.
– „Ciało, które nie chce jeść: Anoreksja, bulimia i inne zaburzenia odżywiania” – Fabiola De Clercq.
– „Psychologiczne aspekty zaburzeń odżywiania” – dostępne w czasopismach psychologicznych.
– „Jak rozpoznać zaburzenia odżywiania u dzieci i młodzieży” – artykuł medyczny dostępny w Internecie.
– „Dlaczego bulimia może dotknąć każdego?” – artykuł z magazynu zdrowotnego.
– Polskie Towarzystwo Zaburzeń Odżywiania – wsparcie dla osób zmagających się z różnymi formami zaburzeń.
– Fundacja Żywieniowe ABC – pomoc terapeutyczna i edukacyjna. [https://www.zywienioweabc.com.pl/kontakt/](https://www.zywienioweabc.com.pl/kontakt/)
Zaburzenia odżywiania to poważne problemy, które wymagają specjalistycznej pomocy. Fundacja Żywieniowe ABC oferuje kompleksowe wsparcie, które obejmuje leczenie psychologiczne, dietetyczne i medyczne. Jeśli zmagasz się z zaburzeniami odżywiania lub podejrzewasz, że ktoś z Twojego otoczenia potrzebuje wsparcia, skontaktuj się z nami. Zdrowie i dobrostan są najważniejsze, a z naszą pomocą możesz odzyskać kontrolę nad swoim życiem.
Zasoby:
– Hoeksema, Barbara. Zaburzenia odżywiania. Jak skutecznie pomóc. Wydawnictwo Psychologiczne, 2019.
– Fray, Maria M. Życie na krawędzi: Anoreksja i bulimia. Wydawnictwo Wolters Kluwer, 2020.
– Bratman, Steven. Orthorexia: When Healthy Eating Goes Bad. Wydawnictwo Psychology Today, 2018.
– De Clercq, Fabiola. Ciało, które nie chce jeść: Anoreksja, bulimia i inne zaburzenia odżywiania. Wydawnictwo Czarne, 2022.
